bunkier w Bóbrce fot. Arkadiusz Komski (21)Bunkry, które znajdowały się w okolicy Sanoka, zostały częściowo wysadzone przez Niemców podczas przełamywania linii w 1941 roku. Resztę zniszczyły idące na Berlin wojska radzieckie w 1944 roku. Dzieła zniszczenia dokończyły po II wojnie światowej wojska polskie, by schrony nie stanowiły oparcia dla z najmniej znanych odcinków Linii Mołotowa, ale i najciekawszych, jest jej południowy fragment, ciągnący się od Bieszczadów, od Bóbrki przez Myczkowce, Lesko, Załuż, Olchowce, Sanok, Dobrą aż po Dynów. Dalej linia ciągnęła się na Przemyśl i Lubaczów. Sowieci zbudowali Linię Mołotowa w latach 1940-1941. Utworzyło ją 2,5 tysiąca betonowych schronów, z czego tylko część zdołano przez atakiem Hitlera na ZSRR wyposażyć. Plany były jednak dużo większe. Na odcinku bieszczadzkim zdążyli wznieść 71, schronów, 2 w Bóbrce, 2 w Myczkowcach, 7 w Lesku, 5 w Woli Postołowej, 15 w Załużu, 13 w Olchowach, 3 w Dobrej i 2 w Uluczu. To zapewne nie jest ostateczna część Linii Mołotowa najlepiej zwiedzać na trasie Podkarpackiego Szlaku Rowerowego "Śladami nadsańskich umocnień", który liczy około 150 Lesku, Załużu i Olchowcach są kompleksy składające się z kilkunastu bunkrów, tzw. punkty oporu. Występują w nich trzy rodzaje bunkrów: kaponiery - prowadzące ogień na dwie strony, półkaponiery - strzelające w jedną stronę oraz bunkry do ognia również bunkry dowodzenia, które wyposażone były w dwa peryskopy. Miały one kontrolować całą dolinę. Bunkry tak lokalizowano w terenie, aby nawzajem blokowały przedpole ogniem krzyżowym, a jeden z nich położony wyżej mógł wspierać ogniem dwa bunkry położone niżej lub schronach były podziemne zbiorniki paliwa oraz generatory prądotwórcze. W otoczeniu schronów stawiano sztuczne przeszkody terenowe, np. „schody Tytana” utrudniające przemieszczanie się czołgów, „zęby smoka”, czyli betonowe zapory przeciwpancerne oraz zasieki z drutu kolczastego dla piechoty. Dzisiaj niektóre bunkry trudno odnaleźć w terenie. Ruiny porosły krzakami, ale warto sięgnąć po przewodnik, którego autorami są: Krzysztof Plamowski, Robert Bańkosz, Paweł Wójcik, Arkadiusz Komski „Linia Mołotowa. Przewodnik rowerowy po „Szlaku Nadsańskich Umocnień”. Bunkry na południowym odcinku Linii Mołotowa. Zobacz, jak wy... Polecane ofertyMateriały promocyjne partnera

Straż Graniczna rozciągnęła żyletkowy drut kolczasty nad Bugiem w grudniu ubiegłego roku. „By zapobiegać próbom nielegalnego przekroczenia granicy” – tak nas zapewniano. Ale ekolodzy bili na alarm, bo widzieli w tym przede wszystkim śmiertelną pułapkę dla zwierząt. I nie pomylili się. W lutym opisywaliśmy przypadek martwej kaczki zaplątanej w zasiekach. Udało nam się też ustalić, że pod koniec stycznia apel do Komendanta Nadbużańskiego Oddziału Straży Granicznej w Chełmie wystosowała Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Lublinie. W piśmie można było przeczytać, że „(…) zachodzi realna obawa, że zasieki zostaną zalane, a na niektórych odcinkach rzeki przemieszczone”. RDOŚ argumentowała, że to „śmiertelne zagrożenie” dla łosi, jeleni czy dzików, rekomendując jednocześnie demontaż. To już pewne, że w najbliższych dniach zasieki znikną. – Nasz Oddział Straży Granicznej zarekomendował Siłom Zbrojnym RP usunięcie z odcinka rzecznego na terenie województwa lubelskiego concertiny – mówi Wojciech Kopeć z zespołu prasowego Nadbużańskiego Oddziału Straży Granicznej. Po szczegóły odsyła do resortu obrony narodowej. – Demontaż zapory na całej długości granicy w województwie lubelskim ma rozpocząć się w najbliższych dniach. Przeprowadzi go 2. Lubelska Brygada Obrony Terytorialnej ze wsparciem 18. Dywizji Zmechanizowanej – słyszymy w MON. Ale mieszkańcy zastanawiają się, czy nie jest już za późno. – Można powiedzieć w końcu. Widok drutu na pewno odstraszał turystów. A teraz w ogóle o nich trudno tu przy granicy – przyznaje pani Ewa, która prowadzi agroturystykę "Nad Bugiem" w Szumince (gm. Włodawa). – Jak dotąd, te wszystkie zakazy zniechęcały by tu się relaksować. Nasze straty są ogromne – nie ukrywa właścicielka. – Zasieki były swoistymi wnykami dla zwierząt, bo one się w nie zaplątywały. Wiele było tu trupów – mówi z żalem Tadeusz Bocian z okolic Kodnia. Tutaj, do środy drutu przy Bugu jeszcze nie zdemontowano. – Przecież przyrodnicy ostrzegali. Ale czy ktoś za to będzie pociągnięty do odpowiedzialności, to wątpię – przypuszcza mieszkaniec. Przypomnijmy, że 1 lipca wraz z zakończeniem budowy zapory na granicy, rząd zniósł zakaz przemieszczania w 3-kilometrowym pasie przygranicznym. Ale okazuje się, że wybierając się nad samą rzekę Bug trzeba zabrać ze sobą dokument. – Jeśli wybieramy się nad rzekę Bug, a więc nad granicę państwową powinniśmy o tym fakcie poinformować telefonicznie, pocztą elektroniczną lub za pomocą formularza znajdującego się na internetowej stronie Nadbużańskiego Oddziału Straży Granicznej, właściwą placówkę Straży Granicznej – zaznacza Kopeć. – Na taką wyprawę, warto wziąć ze sobą dokument tożsamości, ponieważ prawdopodobnie będziemy legitymowani przez patrol Straży Granicznej – dodaje przedstawiciel SG. Wcześniej, przez 10 miesięcy na tych przygranicznych terenach stale obecni byli żołnierze. Zostawili po sobie ślady, w postaci rozjeżdżonych dróg, pół czy łąk. – Wojsko naprawiło na razie te newralgiczne odcinki dróg – przyznaje Łukasz Jaszczuk, zastępca wójta nadbużańskich Sławatycz. – Co do reszty, to wszystkie samorządy dotknięte tym problemem przesłały do wojewody lubelskiego wykazy. Czekamy na dalsze decyzje ze strony rządu – uzupełnia Jaszczuk. Dojazd do posesji naprawiono też Tadeuszowi Bocianowi. – Tutaj zimą były koleiny na pół metra. Teraz, rzeczywiście wojsko wysypało materiał utwardzający. Zobaczymy, ile wytrzyma – stwierdza mieszkaniec okolic Kodnia. Wojewoda już kilka miesięcy temu miał przekazać wykaz potrzeb, zgłaszanych przez rolników i samorządy do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji. Ale jak dotąd resort nie odpowiedział, jaką formę będzie miało wsparcie.

zasieki z drutu kolczastego